André Koning (1923-2010)

door Ed Hupkens

Met deze biografie wordt een beeld gegeven van de ontwikkeling van André Koning als (Bossche) amateurkunstenaar. Tekenen was zijn lust en zijn leven. Waar hij ook naar toe ging, hij had altijd een potlood, gummetje en tekenblok bij zich. In de kern was Koning een tekenaar met een bouwkundige achtergrond. Dat is terug te zien in een groot deel van zijn werk, in zijn pentekeningen en etsen van - veelal Bossche - gebouwen. Af en toe gaf hij zijn verbeelding de vrije ruimte. Hij had ook belangstelling voor het tekenen van de natuur, vaak in de buurt van Den Bosch. Hij heeft landschappen, luchten, bomen en water, maar ook bloemen in tekeningen, aquarellen en olieverfschilderijen vastgelegd. Grofweg zijn drie perioden te onderkennen: de periode waarin hij tekende naast (beroeps)opleiding, het tijdvak waarin zijn creativiteit tot bloei kwam, en de episode waarin tekenen afleiding en rust gaf.

Groei

André Koning werd op 28 maart 1923 geboren te Blaricum. Na de geboorte van nog eens twee jongens, vestigde het gezin zich in Santpoort, waar zijn vader een aannemersbedrijf had. Na het eindexamen HBS volgde hij in Haarlem de MTS, richting bouwkunde. Na het behalen van zijn diploma moest hij in het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog onderduiken, teneinde niet in Duitsland tewerkgesteld te worden. Na de oorlog heeft André Koning nog een jaar aan de Technische Hogeschool in Delft gestudeerd. Hij stopte daarmee, omdat het studentenleven hem niet goed beviel. Tijdens zijn studies hield André Koning zich niet alleen bezig met technisch tekenen. In de vrije uurtjes trok hij erop uit en tekende hij wat hij zag. Tevens waagde hij zich aan zelfportretten. De eerste, bewaard gebleven tekeningen dateren van mei 1939.
Vanaf 1947 werkte Koning bij de Hollandse Beton Maatschappij, de Nederlandse Maatschappij voor Havenwerken en het aannemersbedrijf van zijn vader. In 1949 trouwde hij met zijn jeugdliefde Joke van Diepen. Zij huurden een woning aan de Duin en Kruitbergweg in Santpoort, al snel kwamen de eerste twee dochters. Het gezin verhuisde in 1953 naar Brabant, waar Koning ambtenaar werd bij de gemeente Gilze en Rijen. Er werden nog twee kinderen geboren, een zoon en een dochter. In 1958 verhuisden ze naar 's-Hertogenbosch. In dat jaar behaalde Koning zijn L.O.-akte Tekenen. In 1964 werd hun huis aan de Zoomweg (Aawijk-Zuid) opgeleverd. Daarmee werd zijn droom - een eigen huis ontwerpen en bouwen - werkelijkheid. Daar werd ook hun tweede zoon geboren.
Zijn werk als technisch tekenaar bij de gemeente 's-Hertogenbosch gaf hem in de loop der jaren steeds minder voldoening. Hij volgde een aantal cursussen om zijn loopbaan een andere wending te geven. Verder gaf hij les aan de Bossche MTS aan het Kapelaan Koopmanplein en studeerde een jaar aan de Technische Universiteit te Eindhoven.

Bloei

Midden jaren zeventig gooide André Koning het roer om en besloot hij zich meer op het tekenen te richten. Een cursus etsen aan de Artistieke Schuit in 's-Hertogenbosch gaf een enorme impuls aan zijn creatieve ontwikkeling. In het etsen kon Koning zijn liefde voor tekenen op een andere manier gebruiken. Hij maakt niet alleen traditionele etsen, maar ook kleuretsen met droge naaldtechniek en met aquatint. De Artistieke Schuit ('Centrum voor Kunstzinnige Vorming') fuseerde in 1986 met de Stedelijke Muziekschool tot De Muzerije, het huidige 'Huis voor de Amateurkunst', gevestigd aan de Hinthamerstraat. André Koning schafte voor zichzelf een etspers aan en toen kwam hij echt goed op gang. Eind jaren zeventig werden tekeningen en etsen, die Koning van gebouwen in en omgeving rond 's-Hertogenbosch gemaakt had, gepubliceerd in de rubriek 'Ken uw streek' van het Stadsblad, een Bossche weekkrant. Hij kreeg van verscheidene personen verzoeken om hun (voormalig) huis te tekenen of te etsen. In 1981 organiseerde de gemeente 's-Hertogenbosch ter gelegenheid van zijn vijfentwintigjarige dienstjubileum een tentoonstelling van zijn werk. Er volgden tentoonstellingen onder meer in galerie De Zwarte Leers in 's-Hertogenbosch, het Gemeenschapshuis te Brakel en galerie de Hanzelarij in Deventer.
Samen met zijn vrouw Joke was André Koning in 1967 een van de oprichters en de eerste secretaris van het bestuur van de Zeilvereniging Oosterplas (ZVO). Sinds augustus 1992 was Koning erelid van ZVO.

Rust

De eerste jaren na zijn vervroegd pensioen in 1985 maakt André Koning veel nieuw werk. In de jaren daarna werd het etsen hem fysiek te zwaar. Hij kreeg steeds meer last van de chemicaliën die hij bij het etsen gebruikte. Hij werd voor het project Welzijnswerk Oost gevraagd om als vrijwilliger tekenles te geven. Dat deed hij, eerst in wijkgebouw De Stolp en later in De Grevelingen. Om mensen enthousiast te maken en te helpen maakte hij zelf veel voorbeelden. Het lesgeven gaf hem voldoening, maar was ook teleurgesteld als mensen meer voor de gezelligheid dan voor het tekenen kwamen. Twee jaar na het overlijden van zijn vrouw Joke, verhuisde André Koning in 2005 naar serviceflat De Pettelaar in 's-Hertogenbosch. Zijn etspers schonk hij aan een creativiteitscentrum. Het vrijwilligerswerk bouwde hij af, maar hij bleef tekenen, in pen en (kleur)potlood en hij verdiepte zich in aquarelleren. De laatste jaren van zijn leven nam zijn creativiteit af, zijn handen werden stijf en zijn ogen raakten steeds sneller vermoeid. Maar tot zijn dood in 2010 was er bijna geen dag dat hij niet tekende. Op de website van zijn kinderen is een groot deel van zijn werk te zien: www.andrekoning.nl